Dutch History

Meesterverteller Fik Meijer behandelt in deze lezing de geschiedenis van de Grieken en Romeinen aan de hand van enkele concrete probleemstellingen. Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Griekse expansie? Waarom was juist de 'democratische' volksvergadering in het oude Athene zo imperialistisch. En hoe kan het dat de Romeinen zo machtig waren, terwijl hun oorlogsverklaringen altijd van een defensieve overweging uit ging? Meijer geeft in deze lezing meer dan een historische uiteenzetting van de Grieken en Romeinen. Hij weet een levendig beeld te schetsen van het leven in de klassieke oudheid.

Hoe voerden de oude Grieken oorlog? Op welke wijze organiseerde Alexander de Grote de lange veldtochten, de bevoorrading van zijn soldaten en welke middelen had hij om zijn opgebouwde rijk te verdedigen? Hoe organiseerden de Romeinen hun strategische communicatie en hoezeer verschilde die van de Grieken? De legers van de Grieken en Romeinen bestonden vaak uit huursoldaten en waren meestal lang onderweg. Henk Singor verhaalt over de militaire geschiedenis van het archaïsche Griekenland tot en met het Romeinse Keizerrijk, met oog voor details van het soldatenleven.

Behalve de standaardtaal worden er in Nederland nog duizenden andere soorten Nederlands gesproken: de oude dialecten, de nieuwe straattaal, chat-taal en veel meer. Hoe komt het dat onze taal voortdurend aan het veranderen is? Is het niet onhandig voor de communicatie dat iedereen net een beetje anders praat? Moeten we ons zorgen maken over taalverloedering of ons juist verheugen in de vitaliteit van onze taal? Marc van Oostendorp behandelt in zijn college duizend jaar geschiedenis van het Nederlands.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog planden krijgsgevangen gemaakte geallieerde officieren een reeks gedurfde ontsnappingen uit kamp Colditz, een grimmig gotisch kasteel dat in nazi-Duitsland als gevangenis werd gebruikt. Colditz gold destijds als behoorlijk escape-proof: het was een vesting met dikke kasteelmuren, een gesloten binnenplaats, gelegen op een rots, met meer bewakers dan gevangenen en de politie en de bevolking van de dorpen eromheen waren alert op ontsnappers. Kortom: je kon er niet makkelijk weg.

In alle maatschappijen manifesteren zich groepen personen met macht en aanzien, een verschijnsel dat een erfelijk karakter krijgt. Maar hoe is de adel in Europa ontstaan en welke vorm heeft hij in Nederland gekregen?

In dit college behandelt Coen Schimmelpenninck de historische ontwikkeling en betekenis van de adel in Nederland, van de middeleeuwen tot nu. Met aandacht voor onderwerpen als het leenstelsel, de standen, de ridderschappen en de leef- en bestuurscultuur in de loop der eeuwen.

In zijn college over de historische Mohammed reconstrueert arabist Hans Jansen het leven van de profeet aan de hand van overgeleverde verhalen. Wie was Mohammed eigenlijk? Hoe betrouwbaar zijn de bronnen en in welk historisch kader moeten we ze begrijpen? Met kennis van de Arabische wereld, een heldere stijl en een juiste dosis gezond verstand en humor, geeft Hans Jansen een uiterst boeiend college over het begin van de islam.

De klassieke oudheid is nog steeds een bron van fascinatie en inspiratie. Wie zich bezighoudt met de grote teksten uit de Oudheid kan zich niet aan de indruk onttrekken dat die teksten over ons gaan, over de essentie van wat ons tot mens maakt en wat onze samenleving bezighoudt. Wij zijn individuen, verankerd in de afwisseling van de generaties tussen het verleden van onze ouders en de toekomst van onze kinderen, we leven in groepen met een gedeeld verleden en gemeenschappelijke doelen.

Bestaat er zoiets als een Europese identiteit? Deelt een Oostenrijker iets met een Belg dat ze niet met een Cubaan of een Canadees gemeen hebben? Europa bestaat, maar misschien vooral als beeldvorming. En dat zelfbeeld dat wij Europeanen met ons meedragen is vaag, divers en veranderlijk. In deze collegereeks graaft Joep Leerssen in de culturele geschiedenis van Europa, op zoek naar de elementen die samen dat caleidoscopische, tegenstrijdige, vage zelfbeeld uitmaken. Hoewel dat Europese zelfbeeld door de tijd sterk verandert, verdwijnen oude beelden niet volledig.

Onder staatsvorming wordt gewoonlijk verstaan ​​het proces waarbij staten worden gecreëerd en vervolgens hun monopolie van legitiem geweld over een bepaald gebied vestigen en consolideren door een duurzaam administratief, financieel, gerechtelijk en militair apparaat op te bouwen. Hoewel er voorbeelden van staatsvorming zijn geweest in het oude Midden-Oosten en China, was het in Europa dat vanaf de Middeleeuwen de moderne staatsvorming ontstond, met een echte bureaucratische infrastructuur. Peer Vries legt in zijn hoorcollege uit hoe een staat vorm krijgt.

Kan iedereen uitgroeien tot oorlogsmisdadiger, als de omstandigheden daarom vragen? 'Hoeveel ik van Fokko'tje houd, kan ik niet schrijven en niet met woorden zeggen, Erika. Maar als ik bij jullie ben, dan zul je dat wel merken: dat geldt ook voor jou, Vrouwke.' Uit een brief van Willem aan Erika. Willem van der Neut mishandelde als bewaker in Kamp Amersfoort vele gevangenen en maakte deel uit van het executiepeloton. Wat was hij voor een man? Was hij een 'beestmens', zoals de naoorlogse kranten hem noemden? Een psychopaat, die in het kamp driften botvierde die hij eerder onderdrukte?

In zijn hoorcollege reconstrueert Etienne Vermeersch het leven van Jezus van Nazareth volgens een historisch-kritische methode. Deze bestaat uit een kritische analyse van de beschikbare bronnen en hun culturele en historische context om zo te beargumenteren wat historisch is en wat niet. Algemeen wordt aangenomen dat Jezus van Nazareth een Joodse profeet was die leefde van ca. 5 v.C. tot ca. 30 n.C. Vanaf ongeveer 28 n.C. trad hij in Galilea en Judea naar buiten als profeet. Op bevel van de Romeinse prefect Pontius Pilatus werd hij in 30 (of 33) n.C. door Romeinse soldaten gekruisigd. Echter, er bestaan geen strikt historische bronnen over Jezus.

De oorsprong van de Olympische Spelen gaat terug tot de vroege Griekse Oudheid. Hoe zijn deze Spelen ontstaan en welke rol hadden ze in de oudheid? Fik Meijer vertelt op meeslepende wijze de geschiedenis van de Spelen, vanaf de vroegste Griekse ontwikkeling tot en met de Olympische Spelen van nu. Met aandacht voor de rol van de goden, het programma van de atleten, de heldenverhalen, de afschaffing door de Romeinen in 393 A.D. en de herontdekking van de Spelen in de 19e eeuw.

De bijbel is een fascinerend boek, dat talloze mensen ook nu nog inspireert. Marius van Leeuwen leidt u met zijn college op boeiende wijze rond door dit soms vreemde en verwarrende boek. Zo bestaat de bijbel niet uit één, maar uit een hele reeks boeken. We vinden er vele genres, waaronder historische verhalen, legenden, profetische visioenen, spreuken en wetsteksten.

Het laatste boek van professor Stephen Hawking. Hoe is alles begonnen? Is er intelligent leven elders in het heelal? Kunnen we de toekomst voorspellen? Bestaat er een God? Wat zit er in een zwart gat? Zijn tijdreizen mogelijk? Zullen we overleven op aarde? Moeten we de ruimte koloniseren? Zal kunstmatige intelligentie slimmer worden dan wij? Hoe geven wij de toekomst vorm? De wereldberoemde wetenschapper en bestsellerauteur Stephen Hawking laat ons zijn laatste ideeën over de grootste vragen van het universum na in dit briljante postuum uitgegeven werk.

Deze in het Nederland vertaalde editie onthult de Oude Egyptische wortels van het christendom, zowel historisch als spiritueel. Dit boek laat zien dat de verhalen van de "historische Jezus" volledig zijn gebaseerd op het leven en de dood van de Egyptische farao, Twt / Tut-Ankh-Amen (Toetanchamon); en dat de "Jezus van het geloof" en de christelijke dogma's, allen een Egyptische oorsprong kennen - zoals de essentie van de leer/boodschap, evenals de religieuze feestdagen.

Op 10 mei viel het Duitse leger het neutrale Nederland binnen. Het was het begin van een 5 jaar durende bezetting. Waarom werd Nederland aangevallen en hoe was het om te leven onder de Duitse bezetter. Wat waren de gevolgen van de bezetting, toen en nu? En door wie werd Nederland in 1945 bevrijd?

De rijke geschiedenis en cultuur van het Byzantijnse rijk, ook wel Oost-Romeinse rijk genoemd, is voor velen onbekend terrein. Ten onrechte, want deze geschiedenis is minstens zo boeiend als die van het bekendere West-Romeinse imperium. In zijn hoorcollege besteedt Hein van Dolen ruime aandacht aan de vele facetten van dit keizerrijk dat meer dan 11 eeuwen heeft bestaan, zoals de geschiedenis, de godsdienst, de literatuur en de kunst.

Het moderne China roept in het Westen veel vragen op. Nooit eerder is de economie van China namelijk zo verstrengeld geweest met die van de rest van de wereld. Moeten we het land zien als een bedreiging of als een kans? Vertaalt de economische macht zich onvermijdelijk in politieke en militaire macht? Wordt China het nieuwe wereldrijk?

Duizenden van Europa's meest vooraanstaande kunstenaars, schrijvers en wetenschappers waren euforisch toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Hoe konden zoveel intelligente, vooruitstrevende en sociaal geëngageerde mannen en vrouwen veranderen in militante, oorlog verheerlijkende radicalen? Om dit mysterie te begrijpen duikt Ewoud Kieft tijdens dit college in de levens van een aantal intrigerende oorlogsenthousiastelingen, zoals de Italiaanse dandy en vrouwenverslinder Gabriele d'Annunzio en de Duitse anarchist Erich Mühsam. Waar kwam hun oorlogsenthousiasme vandaan?

In de Romeinse samenleving speelden recht en retorica een grote rol. Met een selectie van aansprekende onderwerpen uit de Romeinse beschavingsgeschiedenis laat Jan Lokin zien hoezeer het klassieke Rome ons Westerse denken over maatschappij, politiek en recht heeft vormgegeven. Zo behandeld hij o.a. de strijd om gelijkberechtiging tussen patriciërs en plebejers, de titanenstrijd tussen Cicero en Clodius, de Romeinse retorica en de overdracht van het Romeinse keizerschap.